HELICON

De helicon is uitgevonden in Rusland, ongeveer halverwege de 19e eeuw. Met de benaming 'helicon' wordt enerzijds een instrument bedoeld en anderzijds een manier van bouwen van koperen blaasinstrumenten.
Kenmerkend voor alle helicon-achtige instrumenten is namelijk dat het instrument rond het lichaam hangt, en dat de beker achter of boven het hoofd zit.
Een variant op de helicon is de herkulesophone, eveneens uitgevonden in Rusland, tegen het einde van de 19e eeuw.
De heliconventieltrombone is een instrument dat onder meer gebruikt is in wielrijderskorpsen. Dit instrument staat ook wel bekend als de trombone da tracolla.

HELICONPOSAUNE

Er waren ook heliconschuiftrombones, bekend onder de naam Helikonposaune Dit instrument werd gebruikt ter vervanging van de helicon in koperensembles.

Het bekendste instrument in de heliconvorm is echter wel de sousafoon. Een sousafoon is een soort grote bastuba. Hij is te herkennen aan zijn enorme beker. Het instrument is genoemd naar de Amerikaan John Philip Sousa. Sousa was componist en kapelmeester van de Amerikaanse marine. Hij werd beroemd en populair door zijn marsen. Hij was echter niet tevreden over het gebruik van de helicon bij concertuitvoeringen. Hij vond het geluid door de richting van de beker te direct.
De instrumentenbouwer James Welsh Pepper ontwikkelde in 1893 in overleg met Sousa een helicon met de klankbeker naar boven. Als eerbetoon aan Sousa noemde Pepper het instrument een sousafoon. Het instrument kreeg vanwege de naar boven gerichte klankbeker de bijnaam rain-catcher.
De sousafoon werd al gauw populair in de VS en werd door veel Amerikaanse instrumentbouwers in hun collectie opgenomen, o.a. de firma van Charles Gerard Conn. In 1908 bouwde hij een sousafoon met de klankbeker naar voren die boven het hoofd van de muzikant uitstak. Dit zogenaamde bell-front type was een groot succes en verdreef de rain-catcher bijna helemaal. Sousa zelf was er niet tevreden over. Het bell-front type veroorzaakte juist het effect dat Sousa wilde voorkomen. Hij heeft deze sousafoon zelf daarom nooit gebruikt.

DE SCHALMEI (of schallbechertrompete) van tegenwoordig heeft niets te maken met de schalmei uit de Middeleeuwen (voorloper van de hobo).
Het instrument is volledig van metaal gemaakt. In plaats van een rietje wordt de toon m.b.v. een metalen tong geproduceerd, vergelijkbaar met de accordeon.
Het instrument is ontstaan in Duitsland aan het begin van de 20e eeuw en stond in het begin bekend als Martinhoorn (naar de bouwer Max B. Martin).
De schalmei bestaat uit verschillende buizen die bij elkaar komen in het mondstuk (vergelijkbaar met de althoorn). De buizen staken vroeger recht naar voren, tegenwoordig zie je ook rechtopstaande instrumenten.
Met name in Duitsland en Oostenrijk zie je veel schalmeienkorpsen. Hierin komen schalmeien van verschillende groottes voor.

MILITAIRE INSTRUMENTEN

Een aantal instrumenten kwamen vroeger niet in orkesten voor. Dat zijn de instrumenten die in militaire muziek gebruikt worden.
Deze instrumenten moeten bespeeld kunnen worden tijdens het lopen, paardrijden of zelfs fietsen. Dat stelt bepaalde eisen aan de instrumenten. Deze instrumenten zijn meestal varianten op instrumenten die je ook in het gewone orkest ziet. Een voorbeeld: Met een grote bastuba marcheren is niet erg makkelijk, en daarom bestaan er ook schouderbassen. Dit zijn bastuba's op z'n kant met de beker naar voren, die op de schouder rusten.

De mellofoon is een marsinstrument dat afgeleid is van de orkesthoorn. De Amerikaan Allen Dodworth vond in 1838 een soort marshoorn uit waarbij de beker naar achter, over de linkerschouder van de speler, liep. Dit soort hoorns bestonden in verschillende groottes en waren vooral populair tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog (1861-1865).